اکتشافات جدید در غار «سبح آباد خورشید» مازندران

به گزارش اسنا، اولین گزارش کاوش زیرزمین اسح آباد خورشید در شهرستان سوادکوه استان مازندران و بررسی های چند رشته ای بر روی مصالح به دست آمده از آن در نشستی که توسط پژوهشگاه باستان شناسی و با همکاری موسسه ملی باستان شناسی برگزار شد، منتشر شد. پایه غار تاریخی. آثار اسحاب آباد خورشید و آثار مرتبط، انجمن بین المللی ایسمیو روما، دانشگاه شرق شناسی ناپل و شورای علمی رم ایتالیا در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ارائه شد.

مهدی عابدینی عراقی، باستان شناس و مدیر پایگاه تحقیقاتی غار تاریخی اسپهبود خورشید است. وی از کارهای مربوط به نتایج نخستین کاوش در ضلع غربی طاق و در تراس اول صحبت کرد و گفت: غار تاریخی خورشید آباد اسحاب آباد در ،مت کوهست، این شهر و در تنگه ای باست، به نام «. تینگه.» «دوب» یا «سه‌گانه خا،وه» امروز. کوه لکمار واقع شده است. این غار یا بهتر است بگوییم طاق طبیعی یکی از بزرگترین طاق های طبیعی کشور و جهان به شمار می رود که از نظر زمین شناسی یکی از طاق ها و غارهای کارستی است که از اتصال و برهم کنش سنگ های کربناته، آب و دی ا،ید کربن دهانه طاق به ابعاد 100 متر در 85 متر که حدود 8500 متر مربع بنا دارد و بنا به منابع تاریخی آ،ین پناهگاه خاندان «اصبابدان جلجاوپره» ی،ی در زمان شاه بوده است. اصباح آباد خورشید و ظاهراً کمتر از سه سال در محاصره لشکر خلیفه، عباسی بود و با پیروزی این خلیفه، خاندان ایسبادان در شمال ایران به پایان رسید. تمام ایران پس از دو قرن دفاع و جنگ به تصرف حکومت اسلامی خلیفه عباسی درآمد.

وی در ادامه بیان کرد: پس از افتتاح پایگاه ملی غار خورشید آباد توسط اداره کل پایگاه های میراث ملی و جه، و، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال 1398، برنامه ریزی هایی برای حفظ و حراست از این اثر ارزشمند و منحصر به فرد تاریخی در قالب یک مجموعه انجام شد. فاز جدید پس از حدود دو سال پیگیری و برنامه ریزی توسط این پایگاه ملی، اولین فصل کاوش باستان شناسی غار خورشید اصحاب آباد در سال 1402 به پایان رسید و اقدامات مربوط به حفاظت از سازه های معماری اجرا شد. اولین فصل کاوش در غار خورشید اصحاب آباد در اولین تراس ضلع غربی غار انجام شد که طی آن پدیده ها و آثار معماری این دژ غار به دست آمد. در این کاوش یک کارگاه تولید سلاح کشف شد. در ،متی از محوطه کاوش در اولین تراس ضلع غربی، کوره‌ای مربوط به دوران ساس، یافت شد که در آن سلاح‌هایی ساخته می‌شد. در واقع محلی برای ساختن نوک تیر، خنجر، شمشیر و نیزه بود. آثار و شواهدی از ف،کاری مانند قالب و ماسه ریخته گری نیز مشاهده شد و آلیاژهای ف،ی در این مکان به وجود آمد. همه این آثار نشان می دهد که م،ع، که در این مجموعه زندگی می ،د ابزار نظامی می ساختند و در واقع غار خورشید آباد اسحاب آباد نقش یک قلعه را داشته است.

این باستان شناس افزود: در میان آثار معماری دو طاق بسیار زیبا باقی مانده از دوران ساس، یافت شد که یکی از آنها در ورودی فضای بعدی بود و در فصل کاوش بعدی از خاک است،اج می شود. یک نورگیر نیز در این ،مت دیده می شود که پنجره ای قوسی شکل است که نور فضای پشت آن را تامین می کند. طاقچه ای بسیار زیبا با نقش های شگفت انگیز نیز پیدا شد. در این مکان نقوش شوالیه، ببر و ، ساس، در کنار نقوش انتزاعی انس، به چشم می خورد. همچنین یک راه پله با بیش از 20 پله وجود دارد که طبقه اول را به طبقه دوم متصل می کند. در آن دوره بیش از صد سال ایران مورد تهاجم قرار گرفت. سیستان و آذربایجان سقوط ،د و ارتش ، تا آسیای مرکزی پیشروی کرد. منطقه سمنان و ا،ای نیز سقوط کرد. مردم طبرستان می دانستند که روزی این منطقه مورد حمله قرار می گیرد، بنابراین این بنا را ساختند و احتمالاً مواد اولیه را ذخیره ،د. بیش از 90 درصد سفال ها و حتی فنجان های به دست آمده برای نگهداری در نظر گرفته شده بود.

العابدینی گفت: در کنار کتیبه ای که پاک شده بود، مهری نیز در زیر خاک یافت شد. این غول مهر به خط پهلوی نوشته شده و خواندن آن به صاحب نظران سپرده شده است. بر روی این مهر سفالی 7 اثر از ، و ،وس گرفته تا ،گوش وجود دارد و خطوط کناری در آن دیده می شود. کوره ای که پیدا شد گنبدی شکل بوده و احتمالاً سفال هایی در آن پخته شده است. فر خیلی بزرگ نیست و ابعادی در حدود 3*3 متر دارد. این مهر گلی بر گردن یکی از گلدان ها بود و فرض می کنیم مهری بوده که در اصل ساخته شده و از جای دیگری نیامده است، بلکه قرار بوده از این جا به جای دیگر حرکت کند. با توجه به اینکه معمولاً مهر نشان دهنده حضور تجارت است، فرض می کنیم که این مهر در همین مکان ساخته شده و قرار بوده جای دیگری برود. کتیبه ای که در وسط این مهر گل دیده می شود نام مکان جغرافیایی است. این نام در «نام‌های مکان» دوره ساس،ان یافت نمی‌شود و احتمالاً نام مک، جدیدی به جغرافیای دوره ساس، اضافه شده است.

محمد کشاورز دیوکلایی، عضو انجمن بین المللی ISMIO Roma در ایتالیا و عضو کمیته علمی ایکوموس ایران وی به بررسی های انجام شده بر روی مصالح باستان شناسی به دست آمده از طاق خورشیدی سبحاباد پرداخت و گفت: بررسی مصالح چوبی به دست آمده از طاق تاریخی خورشید سبحاباد، مطالعات زیست باستان شناسی و سپس مطالعات ساروج، سفال و شیشه بر روی نمونه هایی از این طاق. غار تاریخی سبح آباد خورشید که در این دو … این دو پایان نامه بیش از 5 آزمایش به نام های میکروسکوپ نوری، طیف سنجی میکرو رامان، طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه، میکروسکوپ الکترونی روبشی، طیف سنجی پراکنده انرژی، دماسنج، و کریستالوگرافی اشعه ای،. بسیاری از این نمونه ها شامل چوب، سفال، ساروج، سنگ و شیشه است.

وی افزود: بررسی‌های شیمیایی آزمایشگاهی بر روی نمونه‌های خاک رس و ملات نشان می‌دهد که ،اصر تشکیل‌دهنده آن‌ها شباهت قابل‌توجهی به یکدیگر دارند. می‌توان به این نکته اشاره کرد که ملات گچ بیشتری نسبت به کلسیت دارد که البته در خاک رس وجود دارد، البته بیشتر. احتمالاً به دلیل دمای پخت آن است.

یکی از اعضای انجمن بین المللی ISMEO Roma در ایتالیا در پایان بحث های مربوط به این پروژه گفت: به احتمال زیاد سنگ های این سایت از کوه لاکمر که طاق در آن قرار دارد است،اج شده است و ملات عمدتاً از گچ تشکیل شده است. چوب گنگاشکی بیش از سایر گونه های گیاهی مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعات تاریخ یابی کربن 14 روی دو قطعه مختلف چوب (خا،تر و بلوط) دو دوره استفاده از چوب را در ساختار برجسته کرد. زبان پرنده در قرن سوم میلادی و زبان بلوط در قرن هفتم میلادی.

عضو کمیته علمی معماری دستکند ایکوموس با اشاره به اینکه آثار سرامیکی مورد بررسی عمدتاً از خشت خام به دست آمده از مناطق اطراف محوطه مورد مطالعه است، افزود: سازه ای که در مجموعه شرقی نمایان شده است به احتمال زیاد متعلق به «مشکات» است. در طبقه سوم، بنای معماری مربوط به دوران ساس،ان قرار دارد و بین قرن چهارم تا ششم میلادی به تولید انواع مواد فعال اختصاص یافته است با کاربردها و عملکردهای متفاوت در طول قرن ها مطالعه مواد تشکیل دهنده چوب، سنگ و شیشه مقایسه آنها با نتایج به دست آمده در محوطه های باست، در منطقه کوه سوادکوه کمک علمی مهمی به درک تاریخی و تکنولوژیکی در آینده خواهد کرد. .

غار اسپهبد خورشید یک محوطه تاریخی مربوط به دوران ساس،ان است و با قدمتی بیش از 1300 سال در فهرست آثار ملی ایران در سال 1392 به ثبت رسیده است اما با مشکل فرسایش کوهست،، فعالیت معدن و انفجار مواجه است. و میدان تیر پادگان دوآب بار.

انتهای پیام/